Enseignement fondamental

Het Franstalig basisonderwijs in Wallonië-Brussel bestaat, net als het Nederlandstalig onderwijs uit:

• het kleuteronderwijs (l’enseignement maternel) voor kinderen vanaf 2,5 jaar.
• het lager onderwijs (l’enseignement primaire) voor kinderen vanaf 6 jaar

Kleuteronderwijs en lager onderwijs kunnen zowel apart als samen georganiseerd worden. Een school die beide niveaus aanbiedt, noemt men une école fondamentale.

Enseignement spécialisé

Komt tegemoet aan de specifieke onderwijsnoden van leerlingen die het moeilijk hebben. De leerling groeit op haar of zijn tempo door een extra omkadering op maat van de leerling in functie van haar of zijn noden en talenten.

Enseignement spécialisé wordt georganiseerd in types en volgens een degré de maturité (mate van ontwikkeling.)

Meer info?

• Raadpleeg op deze pagina de onderwijsstructuur, de eindtermen of ontwikkelingsdoelen die moeten bereikt worden (tot en met het 5e leerjaar in référentiels du tronc commun, vanaf het 6e leerjaar in les socles de compétence), de regelgeving in verband met het verplicht/facultatief talenonderwijs…  
• Website over de Franse Gemeenschap van de Europese Commissie

De structuur van het Franstalig secundair onderwijs (SO) verschilt deels van de structuur van het Nederlandstalig SO.
Dit is zeker het geval voor de 1^e graad.

De 1e graad

Net zoals in Vlaanderen is het getuigschrift basisonderwijs (CEB: certificat d’études de base) belangrijk voor de instap in het SO.
De leerlingen van het 6e leerjaar leggen een schoolextern examen af om het CEB te behalen.

Figuur 1: Structuur van de 1e graad in het Franstalig onderwijs
 

Leerlingen met een CEB starten in het 1re année commune (1C).
Naast 28 u gemeenschappelijke vorming, kiezen ze 4 u complementaire activiteiten.
Nadien kunnen ze doorstromen naar het 2e anneé commune (2C).
Leerlingen die in het 1e of 2e jaar moeilijkheden ondervinden kunnen georiënteerd worden naar het 1re of 2e année complémentaire (1S of 2S).
In dit complementair jaar worden 27 u op maat van de leerling ingevuld.
Voor elke leerling wordt er een Plan Inividuel d’ Apprentissage opgesteld.
Enkel 2 u Godsdienst en 3 u LO liggen vast.

Leerlingen zonder CEB starten in het 1re année differenciée (1D).
De bedoeling is dat de leerlingen alsnog de doelstellingen van het lager onderwijs bereiken en het CEB behalen.
Leerlingen die het CEB behalen, kunnen naar het 1re année commune (1C) of het 1re année complémentaire (1S).
Leerlingen die het CEB niet behalen, stromen door naar het 2e année differenciée (2D).
Als ze daar het CEB behalen, kunnen ze instromen in het 2e anneé commune (2C) of 2e année complémentaire.
Als ze nog steeds geen CEB behalen kunnen ze kiezen om naar een 2e anneé différensiée supplementaire (2DS) of meteen naar een 3e jaar te gaan.

Verschil met Vlaanderen?
-In tegenstelling tot Vlaanderen werkt men in de 1e graad niet met A-, B- of C-attesten.
De klassenraad reikt wel een rapport de compétences uit dat bv. een doorstroming naar 2C of 1S motiveert.
-Als we de structuur vergelijken met de 1e graad in Vlaanderen valt op dat men uitdrukkelijker investeert om zo veel mogelijk leerlingen in het gemeenschappelijke programma te krijgen/houden en de poort naar zowel doorstromings- als kwalificatiegericht onderwijs open te houden.
-Waar in Vlaanderen frequent hetzelfde programma wordt overgedaan, investeert men in het Franstalig onderwijs in een complementair jaar met een individueel aangepast programma.

De 2e en 3e graad

In de 2e graad maakt men onderscheid tussen het enseignement de transition (doorstroming) en het enseignement qualifiant (kwalificatie).
Naast dit onderscheid kent men ook de 4 onderwijsvormen: enseignement artistique, général, professionel en technique.
Het ASO is steeds doorstromings- en het BSO is steeds kwalificatiegericht.
Het kunst- en technisch onderwijs kunnen zowel doorstromings- als kwalificatiegericht zijn.

Figuur 2: Structuur van het Franstalig secundair onderwijs (SO)
 

Voor leerlingen die het getuigschrift van de 1e graad niet binnen 3 jaar behalen, is er een année spécifique de différentation et d’orientation (3S-DO).
Hierin wordt verder gewerkt aan de eindtermen 1e graad en maakt de leerling kennis met opleidings- en beroepsmogelijkheden.

Informatie opzoeken over het aanbod in het Franstalig onderwijs

Op de (Franstalige) website www.enseignement.be vindt men informatie over het Franstalig onderwijs. Helemaal onderaan de FAQ’s kan u een e-mailformulier vinden om vragen te stellen.
Rubriek Système educatif: basisinformatie over de verschillende onderwijsniveaus en -structuren.
Rubriek De A à Z: informatie over inschrijvingen, studiebeurs…

Rubriek Ressources: links naar regelgeving, onderwijsstatistieken, onderzoek en ook naar onderwijspublicatie. Onderverdeling Publications: beknopte en toegankelijke brochures over het leerplichtonderwijs, buitengewoon onderwijs, deeltijds kunstonderwijs, onderwijs voor sociale promotie.

Waar vind je informatie over onderwijsinstellingen en hun aanbod?

Via de rubriek Système éducatif > Annuaires , kan je makkelijk zelf info opzoeken over alle niveaus van onderwijs (van kleuter tot universiteit), over internaten, afstandsonderwijs, Leren & werken (CEFA), buitengewoon onderwijs, flexibel onderwijs …

Hieronder geven we als voorbeeld het startscherm weer van de Annuaire des écoles d'enseignement secondaire ordinaire.

Figuur 3: Informatie opzoeken over secundaire scholen en hun studieaanbod

Men kan zoeken op de naam, plaats en het net van de instelling.
Zoeken naar een opleiding kan door selectie van een domein, graad en onderwijsvorm.
(Het KSO staat niet bij de onderwijsvormen, maar bij de sectoren ( selecteer Beaux-Arts)).

Telefoneren met vragen kan op het nummer 0800 20 000.
In de Franse Gemeenschap bestaan er nog PMS-Centra. Een lijst kan je hier raadplegen.

Instromen in het Nederlandstalig onderwijs vanuit het Franstalig onderwijs

Als leerlingen vanuit het Franstalig onderwijs instromen in het Nederlandstalig onderwijs moet men rekening houden met aan aantal specifieke toelatingsvoorwaarden.
We baseren ons op de omzendbrief SO 64 en een Mededeling van het VVKSO (M-2011-057).
Leerlingen die rechtstreeks overkomen uit een Franstalige school in België kunnen door de toelatingsklassenraad tot elk leerjaar in het SO worden toegelaten.
Deze toelatingsklassenraad beslist autonoom en moet een gunstig advies geven binnen de 25 lesdagen na aanvang van de effectieve  regelmatige lesbijwoning door de leerling.
Er moet geen gelijkwaardigheid meer aangevraagd worden.

In welke taal naar school?

Bij de inschrijving moet men de taalwetgeving respecteren.

Taalregel in verband met schooltaal:
Meestal is het eenvoudig: Het gebied waar de school ligt, bepaalt in welke taal er wordt lesgegeven.

• In Vlaanderen is dat het Nederlands.
• In Wallonië is dat het Frans.
• In Brussel heb je de keuze tussen Nederlandstalig of Franstalig onderwijs.
  Tweetalig onderwijs bestaat niet.
• Enkel de faciliteitengemeenten (6 rond Brussel + Ronse) kennen een variatie op deze regel.

Uitzonderingen:

• In Wallonië zijn er immersiescholen waar enkele algemene vakken in het Nederlands worden gegeven.
• In Vlaanderen loopt in enkele secundaire scholen een project (CLIL) waarbij ook algemene vakken in een andere taal worden gegeven.

Uiteraard geldt deze taalregel enkel voor het officieel, erkend of gesubsidieerd onderwijs.
Privé- en internationale scholen hoeven deze taalregels niet te volgen en kunnen les geven in een taal naar keuze.

Taalregels in verband met inschrijvingen in een Nederlandstalige / Franstalige school:
Leerlingen uit Vlaanderen mogen zich inschrijven in een Franstalige school in Wallonië.

Voor de inschrijving in een school in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden specifieke regels:

• Als je in Brussel woont, kan je (ouder) vrij kiezen of je naar een Nederlandstalige dan wel een Franstalige school gaat.
• Als je buiten het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan je ook ingeschreven worden in een Brusselse school. In principe moet je onderwijs volgen in de taal van de streek waar je vandaan komt. Je kan wel een afwijking van deze regel vragen.
  Hoe gebeurt dat?
  Door in een taalverklaring te melden dat de gebruikelijke taal van de leerling de andere landstaal is. Dan mag het kind onderwijs in deze andere taal volgen.
  
  Een leerling die bv. in het Franstalige taalgebied woont, kan in Brussel naar school maar moet er in principe naar een Franstalige school.
  Mits een taalverklaring van de ouders kan de leerling ook starten in een Nederlandstalige Brusselse school.
  Een kind uit bv. Vlaams-Brabant moet in Brussel naar een Nederlandstalige school tenzij de ouders hiervoor een afwijking vragen.

En wat in de faciliteitengemeenten?
Deze zijn verplicht om kleuter- en lager onderwijs in te richten in de andere landstaal wanneer minstens 16 gezinshoofden daar om vragen.
Vandaar dat je in enkele randgemeenten met faciliteiten Franstalige basisscholen kan vinden.
In deze scholen worden enkel leerlingen toegelaten die het Frans als moedertaal hebben én in 1 van de randgemeenten wonen.
Nederlandstalige kinderen en kinderen uit andere gemeenten mogen er geen les volgen.
De Vlaamse gemeenschap is financieel verantwoordelijk voor deze scholen, de inspectie gebeurd door de Franse Gemeenschap en de scholen werken samen met een Vlaams CLB.

Examencommissie

Website Franse Gemeenschap, Jurys centraux: http://www.enseignement.be/index.php?page=26897  en kies vervolgens binnen SO, de graad waarin je interesse hebt.

In het hoger onderwijs is er de bachelor-master structuur.
Er zijn 2 types van hoger onderwijs:

Type court

• Leidt naar een diploma van Bachelier professionnalisant
• Omvang van 180 – 240 ECTS (3 of 4 jaar)
• Georganiseerd aan hogescholen en ‘écoles supérieures des arts’

Type long

• Georganiseerd aan universiteiten, hogescholen en écoles supérieures des arts’
• 3 cycli
  • 1ste cyclus (180 ECTS - 3 jaar) leidt naar een diploma van Bachelier de transition
  • 2de cyclus ( 60 – 240 ECTS – 1 tot 4 jaar) leidt naar diploma van Master en Master complémentaire
  • 3de cyclus: doctorat

Onderwijs aan de hogescholen is onderverdeeld in ‘catégories d’études’:

• Agronomie
• Arts appliqués
• Economie
• Paramédical
• Pédagogie
• Social
• Technique
• Traduction et interprétation

Onderwijs aan de universiteiten is onderverdeeld in ‘domaine d’études’:

• Philosophie
• Théologie
• Langues et lettres et traductologie
• Histoire, art et archéologie
• Information et communication
• Sciences politiques en sociales
• Sciences juridiques
• Criminologie
• Sciences économique en de gestion
• Sciences psychologiques en de l’éducation
• Sciences médicales
• Sciences vétérinaires
• Sciences dentaires
• Sciences biomédicales et pharmaceutiques
• Sciences de la santé publique
• Sciences de la motricité
• Sciences
• Sciences agronomiques en ingénierie biologique
• Sciences de l’ingénieur et technologie
• Art de bâtir et urbanisme
• Arts du spectacle et techniques de diffusion en de communication

Toelating vanuit Vlaanderen?

Studenten met een Vlaams diploma secundair onderwijs worden automatisch toegelaten tot het Franstalig hoger onderwijs.

Er is wel een TAALPROEF indien je je secundair onderwijs niet hebt beëindigd in een instelling waar het Frans de onderwijstaal is of indien je nog geen cyclus in het Franstalig hoger onderwijs beëindigd hebt.
In dat geval moet je het bewijs leveren dat je geslaagd bent voor het examen over de voldoende kennis van het Frans.
Dit examen bestaat uit twee delen:

• een schriftelijke proef: een uiteenzetting van ongeveer een kwartier of een tekst van 2 à 3 pagina’s over een algemeen onderwerp samenvatten in een doorlopende tekst van een twintigtal lijnen;
• een mondelinge proef: een conversatie over het onderwerp van het schriftelijk deel, om na te gaan of je deze uiteenzetting of tekst goed begrijpt en om je spreekvaardigheid te toetsen.

Wat met Geneeskunde en Tandheelkunde?

In Wallonië wordt er sedert het academiejaar 2017-2018 eveneens een toelatingsproef voor geneeskunde en tandheelkunde georganiseerd. 

Examencommissie:

Website Franse Gemeenschap: 'jurys centraux' : http://www.jurys.cfwb.be/accueil.asp en kies vervolgens voor hoger onderwijs.

Infobronnen:

• http://www.enseignement.be
• http://www.siep.be
• http://www.wallonie-bruxelles-enseignement.be/

In de Franse Gemeenschap bestaan er nog PMS-Centra.
Een lijst kan je hier raadplegen.